Về quê ăn Tết
Nguồn gốc Tết
Tết Nguyên Đán hay còn gọi là Tết Âm lịch, Tết Ta, là dịp lễ đầu năm mới theo âm lịch của Việt Nam và các nước thuộc vùng văn hóa Á Đông như Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Mông Cổ.
Văn hóa Đông Á, thuộc nền văn minh nông nghiệp lúa nước, do nhu cầu canh tác nông nghiệp đã phân chia thời gian trong một năm thành 24 tiết khí khác nhau. Trong đó tiết khí quan trọng nhất là tiết khởi đầu của một chu kỳ canh tác, gieo trồng, tức là Tiết Nguyên Đán. Sau này gọi là Tết Nguyên Đán. Năm mới của Việt Nam ảnh hưởng bởi nền văn minh lúa nước cổ đại.
Theo sự tích “Bánh chưng bánh dày” thì người Việt đã ăn Tết từ trước thời vua Hùng. Truyền thuyết về chàng Lang Liêu và bánh chưng cũng gợi ý việc Tết có trước Thời kỳ 1000 năm Bắc thuộc.
Người Việt Nam luôn gắn với 3 loại địa danh: Nguyên quán, Sinh quán và Trú quán. Nhiều người đi làm nơi xa, Tết là dịp về thăm quê cha, đất tổ, họ hàng.
Tết Âm lịch được tổ chức vào ngày mùng 1 âm lịch nên thường muộn hợn so với Tết Dương lịch hay Tết Tây khoảng 1 tháng.
Mình làm việc tại Hà Nội, vào dịp Tết là mình lại trở về thăm quê hương.
Dịp Tết có nhiều việc phải làm: Quét dọn, trang trí nhà cửa, mua hoa, bày mâm ngũ quả, sắm thức ăn và dựng cây nêu; Lễ cúng ông Táo; Lễ đón Giao thừa năm mới; 3 ngày Tân niên và xông đất; Xuất hành và hái lộc; Chúc tết và mừng tuổi; Hóa vàng và Khai hạ Tết (hạ cây nêu)…
Tết năm 2025 tại quê nhà
Năm 2025 là năm con rắn – Tết âm lịch Ất Tỵ 2025. Mùng 1 Tết Âm lịch 2025 là ngày 29/01/2025 dương lịch.
Tết là một dịp rất quan trọng và ý nghĩa để trở về đoàn tụ với gia đình sau một thời gian dài xa nhà.
Năm nào cũng vậy, mình về sớm trước Tết khoảng 1 tuần:
Về thăm mẹ:
Xe chạy suốt đêm. 5h sáng, xe đã dừng cách nhà khoảng 7km. Mẹ mình ra đón. Hai chị em rất vui mừng, hạnh phúc khi gặp mẹ. Mình rất vui khi thấy mẹ mạnh khỏe với nụ cười tươi trên khuôn mặt.
Năm nay trời rất lạnh, buổi sáng chỉ có 7 – 8 độ C. Về đến nhà là mình xà ngay vào sưởi lửa trong bếp. Nhà mình là kiểu nhà sàn truyền thống. Một trong những cái hay của nhà sàn người Tày là có bếp lửa chính giữa nhà. Bếp không chỉ là nơi nấu ăn, mà còn là nơi sưởi ấm, nơi quây quần của gia đình và họ hàng khi đến chơi, đặc biệt là vào mùa đông. Đây là điều mà khi sống ở thành phố muốn cũng không có được.
Mình tranh thủ đi thăm các con vật mẹ nuôi như trâu, gà, mèo,.. Năm nay mẹ nuôi khá nhiều gà. Những con gà ở đây được mẹ chăm sóc rất cẩn thận, dạng gà đồi, thịt rất ngon. Gần tết có nhiều khách đến nhà mua gà. Đây cũng là một trong những niềm vui của mẹ.
Năm nay nhà mình đã nâng cấp một số hạng mục như: Sàn bê tông, cầu thang và sân trước nhà; Bàn thờ mới; Thay thế lại một số vách ngăn trong nhà và nội thất,… Ngôi nhà đã trở nên khang trang hơn, tuy nhà nhỏ nhưng rất ấm cúng. Trong năm mới, mình có kế hoạch tiếp tục cải tạo để ngôi nhà thêm tiện nghi hơn, mà vẫn giữ được nét kiến trúc truyền thống của dân tộc Tày.
Về nghỉ Tết thăm mẹ, thăm quê
Chuẩn bị đón Tết:
Công việc chính để chuẩn bị đón tết là dọn dẹp nhà cửa, làm bánh và chuẩn bị mâm cơm tất niên.
Hai loại bánh không thể thiếu trong những ngày tết của dân tộc Tày là bánh chưng và bánh khảo. Năm nào mẹ mình cũng chuẩn bị sẵn các nguyên liệu để làm bánh, các nguyên liệu này đều là “của nhà trồng được”.
Bánh khảo làm từ bột gạo nếp đã được rang và ủ trong nhiều ngày để đảm bảo độ ẩm, nhân bánh là lạc trộn với đường đỏ và hạt vừng. Bánh được gói bằng giấy nhiều màu, mang bản sắc riêng của người Tày. Bánh có vị thơm ngon, ngọt và để được khá lâu ngày.
Sáng 29 Tết (tức 30 Tết), nhà mình gói bánh chưng. Có hai loại: Bánh chưng vuông và bánh chưng gù của người Tày. Bánh làm từ gạo nếp nương, nhân đỗ xanh nấu nhuyễn, thịt lợn ba chỉ, được gói bằng lá dong và lạt. Nhà mình gói không cần khuôn. Số bánh khoảng 30 chiếc, không chỉ để nhà ăn mà còn mang biếu họ hàng, cùng với bánh khảo. Bánh luộc trên bếp giữa nhà, khoảng 6 – 7 tiếng mới chín kỹ.
Chiếu và tối 29 Tết, nhà mình chuẩn bị mâm cơm tất niên. Ngoài những món truyền thống ở miền núi quê mình như: Thịt gà, thịt lợn, lạp xưởng, canh miến, năm nay có thêm món tôm rán, nem rán của vùng biển và giò heo từ vùng đồng bằng cùng chai rượu tây được tặng. Mọi người quây quần bên nhau vừa ăn tối, vừa xem trên Kênh Diep Tay Vlogs và cùng chờ đón giao thừa đến trong bầu không khí rất vui vẻ, ấm cúng.
Làm bánh khảo đón Tết
Bữa ăn đêm giao thừa 2025
Về thăm họ hàng:
Theo phong tục của người Tày, mùng 2 Tết là ngày về thăm quê ngoại, trong tiếng Tày gọi là Lễ “Pây Tái”. Quà mang biếu bên ngoại gồm: Bánh chưng, bánh khảo, rượu tết và 1 con gà.
Nhà ngoại cách nhà mình khoảng 10 km và cũng là nhà sàn truyền thống. Năm nay gia đình đoàn tụ đông đủ và rất vui vẻ. Bữa cơm bên ngoại có rất nhiều món ngon. Trong đó có món Nằm khâu – món thịt ba chỉ hầm nhừ cách thủy, hay còn gọi “khâu nhục”, là món ăn truyền thống của người Tày, Nùng tại Cao Bằng và được dùng phổ biến trong dịp lễ, Tết, cưới hỏi. Trong buổi liên hoan văn nghệ tại nhà ngoại, các cô, các thím hát những bài hát truyền thống của dân tộc Tày, Nùng.
Mùng 4 đến mùng 5 Tết, cả nhà mình đi thăm ông nội và họ hàng bên nội. Tất cả đều vui vì cả nhà đều mạnh khoẻ và công việc thuận lợi.
Về thăm bà ngoại
Mọi người đến thăm nhà mình
Về thắp hương các vị thần bản địa:
Sáng mùng 2 Tết, nhà nào cũng đến thắp hương và cúng thần thổ địa. Đây là một nét phong tục đã có từ xa xưa. Nhân dịp đầu xuân, mình cùng bà cô đến thắp hương thần núi. Mỗi lần về quê, mình cảm nhận và tin rằng các vị thần luôn ở xung quanh, phù hộ cho con người và mảnh đất này. Năm nay, hai bên đường đã có thêm nhiều nhà xây mới, đời sống người dân ngày càng được nâng cao.
Về thắp hương 2 vị thần núi (không dám chụp ảnh gần)
Lao động khai xuân và chuẩn bị quà cho bạn bè:
Do điều kiện thời tiết nên năm nay chưa trồng ngô ở cánh đồng trước nhà. Mình đã cùng mẹ lên nương nhổ sắn.
Người dân ở đây làm nương rẫy từ xa xưa. Từ nhỏ, khoảng 5 tuổi, mình đã theo mẹ lên rừng lấy củi, lên nương thu ngô, trồng lạc, đậu, khoai, sắn,… Những hình ảnh vừa chăn trâu vừa học bài, đưa cơm cho mẹ đi cày,.. hoà cùng âm thanh, cảnh vật của núi rừng vẫn còn in sâu trong tâm trí mình.
Mẹ mình luôn là một tấm gương sáng cho 2 chị em học tập. Dù khó khăn, vất vả thế nào, mẹ vẫn luôn lạc quan, đầy tình yêu thương với mọi người, quyết tâm cố gắng, không bao giờ bỏ cuộc. Đây có lẽ cũng là một trong những đức tính tốt đẹp thể hiện sức sống mãnh liệt của người miền núi nơi đây.
Thời tiết đẹp, cây sắn mẹ trồng rất nhiều củ, nhổ 1 cây thôi là đủ luộc 1 nồi rồi. Mình cũng tích cực nhổ nhiều một chút để làm quà cho mọi người dưới xuôi. Sắn sau khi nhổ về được gọt vỏ và rửa sạch, sau đó cho vào nồi luộc. Hàng xóm cũng sang chơi và cùng thưởng thức.
Năm nào mẹ cũng chuẩn bị rất nhiều đồ ăn, của nhà trồng được, làm quà quê.
Lao động khai xuân
Tạm biệt mẹ để về Hà Nội
Năm mới với nhiều dự định mới
Một năm mới bắt đầu. Trên xe ô tô trở về Hà Nội, mình đặt ra một số dự định chính:
Một số dự định trong năm mới 2025:
1. Tiếp tục giới thiệu các mẫu gấp giấy và phong cách gấp giấy Việt Nam trên Kênh Diep Tay Vlogs;
2. Triển khai một số dự án quy hoạch, xây dựng với vai trò chủ nhiệm dự án;
3. Tham gia đào tạo khởi nghiệp;
4. Học cao học;
5. Và một số chương trình khác.
Hy vọng với năm Ất Tỵ – Năm con rắn mình sẽ hoàn thành tốt đẹp các dự định trên.
Chúc các bạn một năm mới an khang thịnh vượng, hoàn thành tốt đẹp các kế hoạch của riêng mình và tích cực ủng hộ Kênh Diep Tay Vlogs!
Ngồi viết kế hoạch cho năm mới 2025
KTS. Nguyễn Thị Diệp
Xem video giới thiệu tại đây